Doğumu takip eden ilk haftada bebeğiniz günde ortalama 4 kez dışkılar; aylar geçtikçe dışkılama sıklığı azalır, öyle ki 4. aya gelindiğinde günde 1 kez olarak gözlenir. Pek çok bebek için ideal olarak kabul edilen bu rutinin dışına çıkıldığı ve 3 – 4 gün boyunca dışkılama olmadığı durumlarla da karşılaşılabilir ancak, bebeğiniz kakasını yapmakta sık sık zorlanıyor ve beslenme konusunda isteksiz davranıyor ise, kabızlıktan bahsetmek mümkün olabilmektedir.
Anne sütü ile beslenen yenidoğanların, sıvı beslenmeden kaynaklı olarak daha çok ishale benzer sulu kaka yaptıkları düşünüldüğünde kabız olması çok yaygın bir durum olarak kabul edilmez. Bununla beraber, yenidoğan dönemi de dahil olmak üzere bebeklik ve çocukluk çağında kabızlığın görülme sıklığı oldukça yüksektir. Fakat görece basit bir sorun olarak kabul edilen kabızlık sık aralıklar ile tekrarladığı durumda bebeğin gelişimini dahi etkileyebilir. Bu sebeple, dışkılamanın gecikmesinin yanı sıra, dışkının sert ve parçalar halinde olması durumunda, zaman kaybetmeden hekiminize başvurmanız oldukça önemlidir.
Bebeklerde Kabızlığın Nedenleri
Bebeklerde kabızlığın bilinen pek çok nedeni olabilmesine rağmen, sorunun yaygın olarak aşağıdaki sebepler ile ortaya çıktığı bilinmektedir:
- Katı besinlere geçmiş olan bebeğin yeterli miktarda lifli yiyecek ve sıvı tüketmiyor olması,
- Bebeğin yeteri kadar beslenmiyor / anne sütü almıyor olması,
- Katı besinlere geçişte yapılan birtakım hatalar,
- Bebeğin bazı besinleri (özellikle laktoz içerenler) tolere edememesi,
- Ağrıdan kaçmak amacı ile bebeğin kaka yapmamaya çalışması,
- Geçiş döneminde inek sütünün verilmeye başlanması,
- Çeşitli beslenme bozuklukları.
Bebeklerde kabızlığın ortadan kaldırılması adına, ana nedenin ne olduğunun bilinmesi oldukça önemlidir; bu nedenle, sorunun meydana gelmesi akabinde tıbbi testler için sağlık merkezine başvurulması gerekir.
Bebeklerde Kabızlığın Belirtileri
Bebeğiniz 6. ayını tamamlayıp, katı gıdalar ile tanıştığında dışkısı sertleşip, yoğunlaşabilir; bu, oldukça normal bir durum olarak kabul edilir ancak, kakadaki bu katılaşma ciddi boyutlara ulaşır ve bebeği de rahatsız etmeye başlar ise kabızlıktan bahsetmek mümkün olabilmektedir.
Bebeklerde kabızlık, yaygın olarak aşağıdaki belirtiler ile beraber gelişir:
- Küçük ve sert, çakıl taşına benzer dışkı,
- Karında şişlik ve sertlik,
- Aşırı gaz çıkarma veya gaz sancısı,
- Şiddetli kramplar,
- Sert dışkı ile beraber ishal benzeri sıvılar,
- Bebeğin yemek yemek istememesi / iştahta ciddi oranda azalma,
- Kaka yapmadan önce bebeğin huzursuzlanması, ağlaması veya rahatsız görünmesi.
Bunların yanı sıra, oldukça sert olan dışkı bebeğin anüsünün çevresinde küçük hasarlara – minimal kanamalar ve deri yırtılmaları – neden olabilir. Ağrıya ve rahatsızlığa sebep olan bu hasarlar da bir belirti olarak kabul edilebilir.
Bebeğiniz 6 haftadan küçük ve yukarıdaki semptomları gösteriyor ise, altta yatan bir sorun olup olmadığını araştırmak adına bir uzmana başvurmanız oldukça önemlidir. Özellikle, dışkılama sırasında rahatsızlık fazla, kilo alma yavaş ve kakada kan bulunuyorsa tıbbı destek talep etmekte zaman kaybetmemek elzemdir.
Bebeklerde Kabızlığın Çözümleri
Hekim tarafından tavsiye edilmediği durumda bebeğinizin kabızlığını gidermek adına ilaç vermeniz önerilmez. Bununla beraber, birtakım doğal yöntemler ile sorunu ortadan kaldırmanız mümkündür.
Uzmanların bir kısmı kabızlık durumunda bebeğinizi daha sık beslemenizi önerir; elbette ki konu ile ilgili esas karar hekiminiz tarafından verilecektir. Bebek anne sütü ile değil, mama ile besleniyor ise, bu durumda da mamadaki su miktarını kontrol etmeniz önemlidir. Yeterli su içermeyen mamalar, bağırsakların düzgün bir biçimde çalışmasına engel teşkil edebilir. Bilindiği gibi, altta yatan farklı türden bir rahatsızlık yoksa, bebeğinizin dışkılaması doğrudan nasıl beslendiği ile ilişkilidir.
Özellikle 6 aylıktan itibaren katı besinlere geçen bebekler için, ana öğünler arasında seyretilmiş doğal meyve suları, püre haline getirilmiş meyve ve sebzeler hazırlanmalıdır. Bebeğin laktoz intoleransı geliştirebileceği düşünülerek, bu süreçte süt ürünlerinden uzak durmak da gerekebilir.
Bunların yanı sıra, bebeğinizin karnına yavaşça masaj yapmak veya bacaklarını nazik bir biçimde, bisiklet sürüyormuş gibi hareket ettirmek de bağırsak hareketlerini hızlandırmada, kabızlığı gidermede oldukça etkilidir. Bununla beraber, banyo yaptırmak, kasların gevşemesine neden olduğundan oldukça yararlı kabul edilir.
Bebeklerde Kabızlık Tedavisinde Doğal Besinler
Yukarıda da belirtmiş olduğumuz gibi, bebeklerde kabızlığın tedavisinde doğal besinler oldukça önemli bir rol oynamaktadır. Sıvı alımının artırılmasının yanı sıra, lif açısından zengin besinleri tüketmek sorunu günler içinde ortadan kaldırabilir. Elbette ki aşağıdaki yöntemleri uygulamadan önce hekiminize danışmanız önemlidir. Öyle ki, bazı durumlarda kabızlık, birtakım bağırsak sorunlarının habercisi olabilir.
Özellikle bir hastalığa bağlı olarak ortaya çıkmayan, özellikle katı gıdaya geçiş döneminde görülen ve tıp dilinde “fonksiyonel kabızlık” olarak tabir edilen sorunun hafifletilmesi ve ortadan kaldırılması noktasında probiyotik (bağırsağa dost bakteriler) içeren, aynı zamanda sıvı oranı yüksek olan besinlerin bebeğe verilmesi önerilir. Bu gıdalara en iyi örnek turşu ve yoğurttur; ancak, bunların bebeğiniz için uygun olup olmadığına karar verecek olan yine hekiminizdir.
Bunların haricinde, lif oranı yüksek elma, şeftali, erik, armut ve sayısı gibi meyvelerin de bağırsak hareketlerini ciddi oranda ve doğal bir biçimde hızlandırdığı bilinmektedir. Özellikle kuru erik, kuru kayısı ve incir hem yetişkinlerde hem de katı gıdaya geçmiş bebeklerde oldukça etkilidir. Aynı şekilde, buharda pişmiş – özellikle brokoli ve lahana – sebzeler ile lif oranı yüksek olan, yulaf ezmesi gibi gıdalar bebeklerde kabızlığın ortadan kaldırılmasına yardımcı olur.
Bebeklerde Kabızlık İçin Diğer Tedaviler
Yukarıda bahsetmiş olduğumuz uygulamalar yapılsa dahi kabızlık sorunu ortadan kaldırılamıyor ise, hastane ortamında çeşitli müdahalelerin yapılması gerekebilir. Her zaman ilk çözüm olarak tercih edilmese de, sürekli bir hal alan sorunun ortadan kaldırılması adına fitil ve müshil gibi ilaçlar reçete edilebilirken, çok daha ciddi vakalarda lavman uygulanması gerekebilir.
