Şüphesiz ki anne ile çocukları arasındaki ilişki kelimelerle anlatılamaz; ancak, tarihte öyle anneler var ki, en zorlu koşullarda dahi gösterdikleri cesaret, fedakârlık ve çocuklarına olan aşkları ile pek çok insanın takdirini kazandı.
Bu yazımızda tarihten günümüze, mucize annelerden bahsedeceğiz. Hadi başlayalım!
Terken Hatun ( ? – 1094)
Selçuklu Sultanı Melikşah’ın eşi ve I. Mahmud’un annesi olarak bilinen ve hırsı ile tanınan Terken Hatun, güçlü bir savaşçı “anne” olarak kabul edilir.
Tarihi kaynaklara göre soyu Karahanlılar’a dayanıp, asıl ismi Celaliye Hatun olan Terken Hatun, 12 bin kişilik bir süvari kuvvetine sahip olmasının yanı sıra, kendine bağlı memurları ve hatta divanı vardı. Devlet işleri üzerindeki etkinliği sayesinde, 4 yaşındaki oğlu Mahmut’u veliaht tayin ettirmek adına türlü yollara başvurmuş; sonunda da başarılı olmuştur.
Hayme Ana (12. Yüzyıl)
Osmanlı Devleti’nin kurucusu Osman Gazi’nin ninesi olan Hayme Ana, tarihçiler tarafından “Devlet Ana” adı ile bilinmektedir. Bunun sebebi, Osmanlı İmparatorluğu’nun kuruluşunda anahtar bir rol üstelenen kocası Süleyman Şah’ın ölümü üzerine, Kayı Boyu’nun başına geçerek, önce Ankara Karacadağ, ardından da Domaniç ve Söğüt’e yerleşmeyi sağlamasıdır.
Tarihteki önemli şahsiyetlerden olan Ertuğrul Gazi ile Osman Gazi’yi de yetiştiren Hayme Ana, bir ulusun geleceğini belirlemiş mucize bir annedir.
Düşes Dangolen (1778 – 1851)
Bir mektubu ile hem ülkesinin geleceğini hem de oğlunun hayatını kurtaran Düşes Dangolen (Duchess of Angoulême) Fransa Kralı 1. Fransuva’nın annesidir.
Düşesi mucize bir anne haline getiren, Alman Kralı Şarlken tarafından esir alınan oğlunu kurtarmak için Kanuni Sultan Süleyman’a yazdığı mektuptur. Oğluna tekrar kavuşmak adına, tüm cesaretini toplayarak yazdığı bu mektup karşılıksız kalmadı ve Kanuni tarafından görevlendirilen Kaptan-ı Derya Barbaros Hayreddin Paşa’nın Nice Limanı’na çıkması ile Fransa Kralı 1. Fransuva kurtuldu.
Sojourner Truth (1797 – 1883)
İnsan hakları aktivisti Sojourner Truth, tarihteki mucize annelerden biri olarak kabul edilir.
Truth’u herkesin saygı duyduğu bir anne haline getiren olay, henüz kundaktaki kızı ile beraber New York Ulster County’de, kölelikten kaçması ile başladı. Bunun ardından, kendinden koparılan 5 yaşındaki oğlunun Alabama’da köle olarak satıldığını duyduğunda, bebeği kucağında bir anne olarak fiziki güç gerektiren işlerde çalıştı ve yeterli parayı kazandığında bir avukata başvurarak oğlu Peter’i de köle olmaktan kurtardı.
18.yüzyılda, siyahi bir kadın olarak Truth’un beyaz bir köle sahibinin karşısına çıkması büyük ilgi uyandırdı, öyle ki davanın ardından bir insan hakları aktivisti olarak kabul edildi. Yıllar içinde, Amerika Birleşik Devletlerinin pek çok noktasına seyahatler düzenleyerek köleliğin kaldırılmasına ön ayak oldu. Truth ayrıca, kadınların oy hakkına sahip olmasına katkı sağlayan önemli isimlerden biri olarak da kabul edilmektedir.
Nancy Edison (1810 – 1871)
Tarihteki mucize annelerden biri olan Nancy Edison’un yedi çocuğundan en küçüğü, elektrik ampulü icat eden dünyaca ünlü bilim insanı Thomas Alva Edison’du. Edison’un öğretmenleri öğrenme güçlüğü çektiği için okuldan uzaklaştırılması gerektiğini ilettiklerinde Nancy Edison oğluna evde eğitim vermeye karar verdi. Anılarında ünlü mucit, başarısını annesine adadı:
“Annem beni yarattı, benden çok emindi. Ve benim de uğruna yaşayacak bir şeyim oldu ve hayal kırıklığına uğratmamam gereken biri.”
Zübeyde Hanım (1856 – 1923)
Aslen Karamanlı olan Zübeyde Hanım elbette ki Türkiye Cumhuriyeti’nin kurucusu Mustafa Kemal Atatürk’ü dünyaya getirerek, bir milletin kaderini, dünyanın da tarihini değiştirdiği için mucize bir annedir.
Kurtuluş mücadelesi için 1919’da Anadolu’ya hareket eden, bu yüzden de hakkında ölüm fermanı yayınlanan oğlunu yıllarca göremeyen Zübeyde Hanım, Mustafa Kemal bir ulusun kaderini belirlemek için dur durak bilmeden çalışırken, bir annenin yaşayabileceği en büyük korkularla başa çıkmaya çalışarak büyük bir savaş vermiştir.
Nene Hatun (1857 – 1955)
Türk kültüründeki kadın kahramanların en bilinenlerinden olan Nene Hatun Rus işgaline karşı Erzurum’daki halk direnişinin simge isimlerinden biridir.
1955’te Türk Kadınlar Birliği tarafından “Yılın Annesi” seçilen Nene Hatun çocuklarının geleceğini aydınlık yarınlara taşımak adına 3 aylık oğlunu evde bırakarak 93 Harbi sırasında Erzurum’da Aziziye savunmasına katıldı. Türk Silahlı Kuvvetlerinin verdiği ünvan ile “3. Ordunun Nenesi,” 6 çocuğunun yanı sıra bir ulusun tüm çocuklarına anne oldu.
Marie Curie (1867 – 1934)
Bilim insanı Marie Curie, Nobel Ödülü kazanan ilk kadın olmasının yanı sıra, kocası 1906’da bir kazada öldükten sonra iki küçük kızını da tek başına büyüten bir fedakâr bir anneydi. Çetin şartlarda tek başına yetiştirmiş olduğu kızlarından biri, Irène Joliot-Curie, annesi gibi radyoaktivite üzerinde çalıştı; eşiyle beraber yürüttüğü çalışmaları öylesine ses getirdi ki, 1935’te kimya alanında Nobel ödülü aldı. Joliot-Curie bu başarısını annesine ithaf ederek, bildiği her şeyi ondan öğrendiğini şu sözlerle dile getirdi:
“Kişi ciddi bir iş yapmalı ve bağımsız olmalı, bununla beraber hayatta sadece eğlenmemeli – bunu annemiz bize her zaman söylerdi. Onunki takip etmeye değer bir kariyerdi.”
Irena Sendler (1910-2008)
Bir Varşova Sosyal Refah Departmanı çalışanı olan Polonyalı Irena Sendler yaşadığı yıllarda, binlerce çocuğun koruyucu meleği oldu.
Tarihi kaynaklara göre Sendler, Holokost sırasında yaklaşık 2500 Yahudi çocuğu Varşova Gettosu’ndan kaçırarak hayatlarını kurtardı. Jolanta kod adını kullanarak bu çocuklara sahte kimlik belgeleri verdi, onlar için geçici (Yahudi olmayan) kimlikler belirledi ve onları manastırlara, yetimhanelere ve Hıristiyan evlerine yerleştirdi. Üç çocuk annesi Sendler, Naziler tarafından yakalanıp, idama mahkûm edilse de onların elinden kurtulmuş ve 2003 yılında Polonya’nın Beyaz Kartal Nişanını almıştır.
Indira Gandhi (1917 – 1984)
Hindistan’ın ilk kadın Başbakanı olan Indira Gandhi, ülkesinde gıda kıtlığıyla mücadele etmek, demokrasiyi tesis etmek ve istihdam yaratmak için çalıştı; ülkeyi kendi kendine yeterli hale getiren Hindistan’ın yeşil devriminin en önemli ismi oldu. Tüm bu devlet işleri arasında, Rajiv ve Sanjay adında iki erkek çocuk yetiştiren Gandhi, cinsiyet eşitliğini sağlamak ve kast sistemini ortadan kaldırmak adına önemli çalışmalar gerçekleştirdi.
Waris Dirie (1965 – …)
1970 yılında, yalnızca 5 yaşındayken Somali’deki evinde kadın sünneti kurbanı olan Waris Dirie, tüm hayatını, bu acımasız uygulamanın yeryüzünden silinmesine adadı. 13 yaşındayken, 60 yaşında bir adamla evlenmemek için evden kaçıp Londra’ya gelen Dirie, yıllar sonra BM Özel Elçisi olarak seçildi, ardından Desert Flower adlı bir vakıf kurarak yüz binlerce kız çocuğunu kadın sünnetinden kurtardı. Yalnızca doğurmuş olduğu 4 çocuğa değil, hayatı boyunca bu kız çocuklarına da annelik yapan Dirie’nin çocuk yetiştirmeye ilişkin olarak söyledikleri oldukça çarpıcıdır:
“Her eğitim anne ile başlar. Oğullarımıza ne öğrettiğimizi yeniden düşünmeliyiz. En önemli şey bu.”
